Kunst broodnodig voor het kinderbrein

Kinderen al vanaf jonge leeftijd in aanraking brengen met kunst is belangrijk voor hun ontwikkeling. Maar waarom is dat eigenlijk zo? Professor Erik Scherder legt uit hoe het kijken naar kunst precies werkt. Hij is hoogleraar Klinische neuropsychologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en sinds zijn optredens in De Wereld Draait Door dé beroemdste professor van Nederland.  

De verbindingen in de hersenen moet je blijven trainen, een leven lang. Hoe eerder kinderen met kunst en cultuur in aanraking komen, hoe beter: de hersenen zijn immers nog volop in ontwikkeling!’

Prikkels van buitenaf
“Het brein wil gestimuleerd worden. En deze stimuli moeten van buitenaf komen. Kunst doet een beroep op creativiteit en is daarin uniek. Dat is onderzocht bij grote groepen mensen. Bereik het creatieve effect maar eens met iets anders dan kunst. Bijvoorbeeld met hockey. Dat lukt je niet! Het gaat bij het kunst om een unieke combinatie van rust, ideeën, sociaal of alleen bezig zijn. Ergens in opgaan, in combinatie met je emotioneel voelen. Met niet alleen blij of verdrietig zijn maar juist ook met die andere emoties. De trots die je voelt als je iets hebt gemaakt. Het feit dat je ervoor wordt beloond, dat je waardering krijgt van anderen. De uitdaging van steeds iets nieuws willen verzinnen. Vooral dat laatste is bij het maken van kunst heel belangrijk. Mijn eigen kinderen lagen vaak op de grond met hun iPad te gamen. Dat kan creatief zijn. Maar als ze dat steeds op hetzelfde niveau blijven doen, ontbreekt de uitdaging die nodig is voor een positief effect op de hersenen. Kunst heeft een hoger niveau van creativiteit”, vertelt professor Erik Scherder.

Gezond ouder worden
Volgens Scherder zijn de eerste 25 jaar van een mensenleven de basis voor gezond oud worden. “Als je een kind heel veel aanbiedt, dan bouw dat brein, omdat het een verrijking is, aan meer contactpunten. Hoe meer van deze synapsen, hoe complexer die hersenen worden. En daarmee beschermen de hersenen zichzelf eigenlijk als het ware tegen het ontstaan van ouderdomsziekten. Alle bijdragen die je hieraan kunt bijdragen, juist in de eerste levensjaren, zijn ontzettend belangrijk. Je ziet wanneer iemand naar kunst kijkt, dat er een activiteit ontstaat in de hersenstam. Dan raakt de hele schors actief. En een dikkere schors in de groei van het leven betekent ook dat je in staat bent tot veel beter denken: spreken, rekenen en nog veel meer andere dingen.”

Baby’s naar het kunstmuseum
Naar aanleiding van de lancering van Kunstfanaatjes.nl werd de beroemde neuropsycholoog gevraagd om een reactie over het belang van kunst bij jonge kinderen in het televisieprogramma Editie NL. “Het kijken naar kunst brengt inderdaad veel teweeg in het brein. Je ziet dat hersengebieden die een rol spelen bij opwinding, actief worden als je naar kunst kijkt. Je fantasie wordt geprikkeld.” Toch is er volgens Scherder nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat een bezoek aan een kunstmuseum echt bijdraagt aan de ontwikkeling van de babyhersenen. “Baby’s kunnen vanaf vier maanden vormen en kleuren onderscheiden, maar om dat te stimuleren hoef je niet per se naar een museum. Je kunt het kind bijvoorbeeld ook met speelgoed laten spelen.”

Hersenen heb je niet om voor je de deur uitloopt uit je hoofd te halen en op het nachtkastje te leggen; hersenen moet je blijven gebruiken!

Laat je hersenen niet zitten
“We moeten ons brein net zoals ons lichaam in beweging houden. Doen we dit niet, dan gaat het sneller bergafwaarts en hebben we een hogere kans op dementie. Als wij luieren, wordt ons brein namelijk ook lui. Hersenen heb je niet om voor je de deur uitloopt uit je hoofd te halen en op het nachtkastje te leggen; hersenen moet je blijven gebruiken! Behalve het belang van kunst en cultuur als stimulans voor de hersenen, pleit Erik Scherder ook voor letterlijk meer beweging. In zijn nieuwste boek Laat je hersenen niet zitten geeft hij hier een wetenschappelijk onderbouwd, enthousiasmerend betoog over.

Hoe kijken naar kunst werkt
Kunstgebouw en Kunstbalie vroegen Professor Erik Scherder om uit te leggen hoe het kijken naar kunst precies werkt. Hij laat in onderstaande film zien dat kijken naar kunst de hersenen van kinderen in beweging zet.

 

Professor Erik Scherder is hoogleraar klinische neuropsychologie aan de Vrije Universiteit en hoogleraar bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werd bekend door zijn colleges ‘Het Brein’ in DWDD University.

Bronnen:
LCKA
Kunstgebouw
SKVR
Kunstbalie


Brigitte (37) is de oprichter van Stichting Kunstfanaatjes. Met haar freelance werk richt ze zich op publieksbereik (educatie & communicatie) in de culturele sector. Ook is ze een enthousiast museumdocent. Ze woont samen en en heeft een zoontje, Max van bijna 4 jaar oud.

COMMENTS ARE OFF THIS POST