READING

5 x Gek van surrealisme in Boijmans

5 x Gek van surrealisme in Boijmans

Vandaag opent in Museum Boijmans Van Beuningen de grote overzichtstentoonstelling Gek van surrealisme met werken van kunstenaars als Salvador Dalí, Max Ernst, René Magritte en Joan Miró. Voor veel ouders zijn de schilderijen en kunstobjecten zoals de bank in de vorm van roodgestifte lippen, een surrealistisch feest der herkenning. Maar worden ook peuters en kleuters Gek van surrealisme? Ik ging voor Kunstfanaatjes op onderzoek uit.

Surrealisme
De surrealistische beweging, bestaande uit schrijvers, dichters en beeldend kunstenaars, begon in 1930 aan populariteit te winnen. Ze lieten zich inspireren door dromen, het onderbewuste en werden beïnvloed door de ideeën van de Oostenrijkse psychiater Sigmund Freud. Hun schatgraven in de ziel leverde kleurrijke en dynamische composities van dieren, (opvallend veel blote) vrouwen, bloemen en muziekinstrumenten. Bij sommige schilderijen bekruipt je echter het gevoel dat je meer in een nachtmerrie gevangen zit, dan in een droom. Zaak om je goed voor te bereiden als je met je kleintje naar deze tentoonstelling gaat.

Gek van surrealisme was eerder te zien in Edinburgh en Hamburg en kreeg in elke stad een andere invulling. In Rotterdam ligt het accent op de pioniersgeest en passie van de kunstenaars én hun verzamelaars. Het verhaal wordt verteld aan de hand van maar liefst 300 topstukken, afkomstig uit de privécollecties.

Dobberende marshmallows in een kop chocolademelk
De ruime opzet van de tentoonstelling zorgt ervoor dat je gemakkelijk kunt bewegen met kinderen. Kleuren als dieprood, glanzende wanden, ‘hoge’ glazen vitrinekasten ademen een sfeer die perfect past bij de tentoonstelling. Warm… en toch verontrustend. Gezien de gigantische hoeveelheid publiciteit zal de beginperiode een enorme drukte geven. Misschien even een paar weken wachten, voordat je gaat met je dreumes? Naast de tentoonstelling verzorgt het museum allerlei evenementen. Er zijn optredens van schrijvers waaronder Ronald Giphart en Ellen Deckwitz. Het surrealisme was van oorsprong een literaire beweging. Door de stad rijdt een surrealistische tram en Rotterdamse chefkoks bereiden surrealistische diners. Niet voor kinderen, maar wel iets wat je heerlijk met je peuter thuis kunt doen. Als je googled vind je de prachtigste voorbeelden. Het leukste vond ik de pizza in de vorm van een klok naar de schilderijen met uurwerken van Dali. Een grote beker warme chocolademelk met piepkleine marshmallows doet ook al heel surrealistisch aan.

#1. Wat vind je van mijn bouwstenen benen?
Stuwende kracht van het surrealisme was de Britse kunstenaar Roland Penrose (1900 – 1984) die bovendien een aanzienlijke collectie verzamelde. Voor zijn muze de beeldschone Lee Miller schilderde hij in 1936 het feeërieke Night and Day (olieverf op doek). Hij portretteerde een vrouwspersoon gehuld in een wolkentrui en bouwstenen benen. Haar handen zijn vogels. Waarom dit schilderij? Verrassend, ontroerend en zo vol fantasie.

Roland Penrose, Night and Day, 1937

#2. Een scheikundige huwelijk of chemische verbinding
De in 1891 in een voorstadje van Keulen geboren Max Ernst leidde een tumultueus kunstenaarsbestaan. Hij maakte twee oorlogen mee, moest uitwijken naar Amerika vanwege zijn Duitse nationaliteit, trouwde drie keer – onder anderen met Peggy Guggenheim en had vele stormachtige relaties. Ernst werk wordt gerekend tot het dadaïsme en surrealisme. Waarom dit schilderij? Les noces chimiques (Het chemische huwelijk), 1946 | olieverf op doek, oogt revolutionair en strijdvaardig. De aardse kleuren met het kokosbroodroze en de vormen zijn herkenbaar voor de allerkleinsten.

Max Ernst, Les noces chimiques, 1946

#3. Vrouwen en vogels in de nacht
Joan Miró (Barcelona, 20 april 1893 – Palma de Mallorca, 25 december 1983) was een Spaans kunstschilder, beeldhouwer, graficus en keramist, afkomstig uit Catalonië. Hij wordt gezien als een van de grootste surrealisten en mag hier niet ontbreken met weliswaar een klein werk: Femmes et oiseaux dans la nuit, 1946 | olieverf op doek. Ontroerend vind ik het werk van Miró. Ook diegenen die niet van abstracte kunst houden, worden geraakt door de vaak vertederende en toch ook surrealistische voorstellingen. Waarom dit schilderij? Ik hoop dat het kleintjes inspireert om te gaan tekenen. Grote vellen papier op de grond, wasco of gekleurde krijtjes en go!

#4. Fabelachtige vrouwen en reuzen
De fabelachtige en beeldschone Leonora Carrington (Clayton-le-Woods, 6 april 1917 -Mexico-Stad, 25 mei 2011) kreeg les van gouvernantes, nonnen en privéleraren. Vanwege haar rebelse houding werd ze tot tweemaal toe van school gestuurd. Haar vader was erop tegen dat ze kunstenaar wilde worden. In 1927 maakte ze op 10-jarige leeftijd haar eerste surrealistische schilderij en deed alsnog de kunstacademie. Ze had een innige relatie met Max Ernst. Aan hun verhouding kwam abrupt een einde door het uitbreken van WOII. De geliefden zijn nooit herenigd. Waarom dit schilderij? The Giantess, circa 1947 | tempera op paneel. Je kunt er echt uren naar kijken. Er is zoveel op te zien! En eerlijk gezegd kom je bijna nooit een reuzin tegen in sprookjes.

Leonora Carrington, The Giantess, circa 1947

#5. Kreefttelefoon, 1936, een lustopwekkend object
De Spaanse kunstenaar Salvador Dalí werd geboren in 1904 in Figueres en studeerde in Madrid. Al in die tijd was hij, waarschijnlijk om de aandacht op zich te vestigen, een excentriek figuur. In 1926 ging hij naar Parijs. Daar leerde hij Pablo Picasso kennen. In 1929 sloot Dalí zich aan bij het surrealisme. Naast schilderijen, films en nog veel meer, maakte hij begeerlijke objecten. Wat zien we hier? Letterlijk een kreeft bovenop een telefoon. Gewone dagelijkse gebruiksvoorwerpen zoals een telefoon werden gecombineerd met onlogische dingen – een kreeft als hoorn. Waarom deze bonus? Juist deze combinatie symboliseert voor mij het surrealisme. Ik hoop dat de allerkleinsten er heerlijk bij kunnen griezelen. Of misschien juist hard om moeten lachen omdat het zo absurd is!

Salvador Dali, Kreefttelefoon, 1936
© Salvador Dali, Gala-Salvador Dali Foundation/DACS, London 2017

Gek van surrealisme is van 11 februari t/m 28 mei 2017 te zien in Museum Boijmans Van Beuningen.

Bron: Wikipedia, Museum Boijmans Van Beuningen
Voor meer informatie klik hier.

 


Geraldina Metselaar is schrijver, dichter en communicatiespecialist. Mensen verbinden met woord en beeld, dat is wat zij doet. Door haar enorme netwerk in zowel het publieke domein als het bedrijfsleven, lukt het goed om mensen met elkaar in contact te brengen die wat voor elkaar betekenen. Geraldina werkt voor diverse magazines en heeft een column Liefde voor het leven. Daarin vertelt zij over de worstelingen van het moederschap anno nu, vrouw zijn en haar drie kinderen.

COMMENTS ARE OFF THIS POST