READING

Hoe maak je kinderen enthousiast over kunst?

Hoe maak je kinderen enthousiast over kunst?

In Artsy Magazine lazen we een interessant artikel waarin kunstjournalist Casey Lesser zich afvraagt hoe je van kinderen echte kunstfanaatjes maakt. Lesser sprak met verschillende experts over dit onderwerp. Het resultaat is een artikel dat net als kunst geen pasklare antwoorden biedt, maar dat wel ongelofelijk inspireert. We hebben het hier voor je samengevat. Een verhaal over leren lopen in het museum en het belang van kindvriendelijke kunstmusea. 

Kidsproof-kunst
Kunstjournalist Casey Lesser (26) heeft nog maar net een stap over de drempel van de Frieze Art Fair in New York gezet of daar ziet ze haar collega lopen. Zijn jonge kinderen rennen voorop. Richting de gigantische sculptuur van Carsten Höller. En voordat je denkt dat dit verhaal verder gaat als klein drama waarin kinderen een kunstwerk vernielen: de koters ploffen op de grond en bewonderen het werk uitvoerig. Ze stellen vragen als: waar is het van gemaakt? En waarom is de octopus knalrood? Nu valt dit enthousiasme van de kleintjes nog wel te rijmen: het werk van Höller op de Frieze Art Fair ziet eruit als een kunstzinnige kinderspeelplaats. Letterlijk. Felgekleurde muren, grote dobbelstenen waarmee gerold mag worden, een gigantische rode octopus en een enorme paddenstoel die heen en weer beweegt net als een tuimelpoppetje. Paddenstoelen staan vaker centraal in het werk van de Belgische kunstenaar, maar nog niet eerder was zijn werk zo interactief. Wanneer je naar de plaatjes kijkt van de installatie, zou je wensen dat je zoiets in je eigen achtertuin kon neerzetten voor de kinderen (en stiekem ook voor jezelf!).

Carsten Höller, Octopus, 2014

Maar wanneer Casey Lesser dezelfde collega met zijn kroost een andere keer weer tegenkomt bij Galerie David Zwirner (een galerie voor hedendaagse kunst in New York), zijn de kinderen niet minder enthousiast. Ook al mogen ze hier de kunst niet aanraken. Verwonderd kijken ze naar de elektronische marionet van Jordan Wolfsan. (Deze kunstenaar heeft op dit moment een solotentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam. De tentoonstelling is nog te zien t/m 23 april 2017).

Kunst als onderdeel van het leven
Casey Lesser kijkt minder verwonderd naar de kunst, dan naar de kinderen van haar collega. Het verbaast haar dat beeldende kunst voor hen een vanzelfsprekend onderdeel van het leven lijkt. Hun betrokkenheid bij kunst, roept bij haar een aantal vragen op, zoals: wat het is in beeldende kunst dat de aandacht van kinderen opwekt? En welke impact kunst kan hebben op de ontwikkeling van een kind. En meer in het algemeen: wat kun je doen om je kids waardering voor kunst bij te brengen?  Ze interviewt verschillende experts in het veld, werkzaam op het gebied van kunst en educatie. Zo spreekt ze onder andere met medewerkers van het National Edowment for the Arts (NEA), een onafhankelijke organisatie ter bevordering van de cultuurparticipatie in de Verenigde Staten, het Whitney Museum in New York en het Art Institute Chicago .

 Louisa-Armbrust, Blue Swimmer, 2015.  Fotografie: Childrens Museum of the Arts

Effecten van kunst
De afgelopen tien jaar heeft het National Edowment for the Arts uitvoerig onderzoek gedaan naar de effecten van kunst op jonge kinderen (0-8 jaar). Volgens hen heeft kunst een positief effect op de ontwikkeling van kinderen, zo constateerden zij onder andere een connectie tussen het beleven van kunst en cultuur (waaronder muziek, theater en beeldende kunst) en de ontwikkeling van sociale en emotionele vaardigheden. Ook zijn er studies die een relatie aantonen tussen het maken van kunst en het reguleren van emoties.

Familievriendelijke musea: kunst kijken & kunst maken
De combinatie van het kijken naar kunst en het ‘zelf maken’ is tegenwoordig een vanzelfsprekende combinatie binnen het educatieve aanbod vanuit de musea. Zo biedt het Whitney Museum bijvoorbeeld diverse programma’s aan voor kinderen van alle leeftijden (startend met de zogenoemde kinderwagen-tours voor pasgeboren baby’s en hun ouders). Ook zijn er hier gemeenschappelijke ruimten, de Open Studio’s, waar gezinnen terecht kunnen voor creatieve activiteiten. “Het is geweldig om in musea te praten over kunst, maar wat doen kunstenaars? Ze maken dingen. We moeten ervoor zorgen dat we gezinnen ook aan het maken krijgen.”, aldus Billie Rae Vinson, coördinator van de familieprogramma’s in het museum.

Ook het Art Institute Chicago biedt een dergelijk studio-programma aan. Het museum besloot onlangs zelfs om nóg meer educatief aanbod te creëren voor de wisselende tentoonstellingen van het museum. “We zochten naar een leuke en interactieve oplossing voor de uitdaging hoe je het museum toegankelijker maakt voor gezinnen. Veel gezinnen die het Art Institute bezoeken blijven in het zogenoemde ‘Ryan Learning Center’ in plaats van dat ze de museumzalen verkennen”, vertelt hoofd Educatie Jacqueline Terrassa. Het afgelopen voorjaar is het museum gestart met een nieuw avontuurlijk digitaal initiatief, de JourneyMaker, waarmee families verschillende tours kunnen maken door het museum. De tours zijn opgebouwd uit acht verhaallijnen waarbij onder andere superhelden, tijdreizen en vreemde beesten voorbijkomen.

Leren lopen in het museum: het belang van gemeenschappelijke ruimten voor gezinnen
Bij het maken van de familieprogramma’s zagen zowel het Whitney Museum als het Art Institute dat hun doelgroep niet enkel de kinderen zelf betrof, die onder toezicht van ouders of begeleiders het museum bezoeken. Maar vooral om de bijzondere ervaring die je als gezin met elkaar hebt tijdens het leren over en het maken van kunst. Ze hebben heel goede ervaringen met de gemeenschappelijke ruimten voor gezinnen. Billie Rae Vinson van Whitney’s vertelt dat een vader het beschreef als ‘de huiskamer van New York’. “Zijn zoon leerde lopen in onze Open Studio, terwijl zijn dochter daar kunst aan het maken was!”.

Kinderen laten vertrouwen op wat ze zelf zien
Barbara Hunt McLanahan, directeur het Sugar Hill Children’s Museum of Art & Storytelling gelooft dat het allemaal gaat om het stimuleren van wat van nature al aanwezig is bij kinderen: nieuwsgierigheid. “Waardering voor kunst hoef je niet bij te brengen, dat hebben kinderen allang in zich”. Tijdens haar eerste jaar in Sugar Hill merkte ze dat kinderen pas echt enthousiast raken, wanneer er mensen zijn die in hen geloven. Ze legt uit: “Kinderen waarderen het wanneer je hen de ruimte geeft om de materialen op eigen kracht te ontdekken. In plaats van afgebakende kant-en-klare opdrachten, laten we het soms gewoon helemaal los en kijken we wat er gebeurt. De kids zijn echt capabel genoeg. Ook tijdens de interactieve tours proberen de museummedewerkers de creativiteit bij kinderen te stimuleren door vragen te stellen als “Wat zie je? Wat doet dat met jou? Wat denk je dat de kunstenaar hier bedoeld? Waarom hebben ze dit materiaal gebruikt?”. “We moedigen hierbij vooral het vertrouwen in de eigen antwoorden aan. Ook leren ze hier om andermans mening te respecteren, ook als is dat anders dan hoe ze er zelf over denken”.

“Don’t dumb it down”
Centraal voor de meeste educatief medewerkers die kunstjournalist Casey Lesser spreekt, staat het voldongen feit dat kinderen, net als volwassenen, serieus genomen willen worden. “Het is niet nodig om kunst te versimpelen, of aan te passen – kids houden heus niet alleen van graffiti, cartoons of Keith Haring, aldus aldus McLanahan van CMA. Ze adviseert wel om rekening met kinderen te houden. Zo hangen er bordjes aan de muur die uitleggen wat de bedoeling van de kunstenaar is. “We proberen hierbij ingewikkeld jargon te vermijden. En er blijft ruimte voor eigen gedachten: we gaan het zeker niet over-uitleggen”. Bij het Art Institute delen ze deze mening “Er is geen kunst, hoe abstract of zogenaamd ‘moeilijk’ ook, dat niet geschikt is voor kinderen, vult Terressa aan. Natuurlijk zijn er wel kunstwerken die, door de stijl of inhoud, misschien meer geschikt zijn voor een andere fase in het leven. Zo zijn kunstwerken die over het bevragen van identiteit gaan misschien meer geschikt voor jongeren. Bij de allerkleinsten zijn kleurrijke abstracte werken een hit. “Maar pin je hier niet op vast. Vergeet niet, dat we vaak onderschatten wat jonge kinderen aankunnen, waar ze over praten en wat ze maken en wat lezen over dingen”.

Het investeren in het publiek van de toekomst, musea zijn er maar druk mee. Er zijn geen kant-en-klare oplossingen, maar er wordt in elk geval flink mee geëxperimenteerd.

Dit stuk is een vertaalde samenvatting van het artikel van Casey Lesser in Artsy Magazine.
Lees hier het volledige (Engelstalige) artikel: How to teach your children to care about art | Artsy


  1. Milou de Pont

    14 april

    en zo is het. nu tot actie overgaan.

  2. Ik denk ook dat je kinderen enthousiast kan maken over kunst door ze al vroeg te leren over kunst. Musea zijn tegenwoordig erg interactief. Ook het zelf maken van kunst en sculpturen kan interesse opwekken.

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

By using this form you agree with the storage and handling of your data by this website.