READING

Jong geleerd is oud gedaan: de invloed van kunst o...

Jong geleerd is oud gedaan: de invloed van kunst op kinderen

Is het echt zo belangrijk dat je kinderen meeneemt naar een museum? Deze vraag kun je alleen beantwoorden als je meer weet over het effect van kunst op kinderen. In dit artikel, waarvan een deel eerder gepubliceerd werd op de themawebsite van de Bibliotheek, staan een aantal onderzoeken naar cultuurparticipatie van kinderen op een rijtje. Eén van de bevindingen is dat de rol die ouders spelen bij de kunstbeleving van kinderen heel groot is.

Onderzoek naar museumbezoek 
In 2009 verscheen het SCP-rapport Cultuurbewonderaars en cultuurbeoefenaars. Hierin staat onder meer te lezen, dat de cultuurparticipatie van kinderen in de afgelopen decennia is toegenomen, ondanks een kleine daling in de jaren negentig. De toename is bij kinderen zelfs groter dan bij volwassenen. Bezocht in 1983 nog 46% van de kinderen minimaal een keer per jaar een museum, in 2007 is dit toegenomen tot 55%. Het gedrag van ouders blijkt, ook op dit gebied, een grote invloed te hebben op dat van hun kinderen. Als ouders een museum bezoeken, is de kans groot dat hun kinderen dit ook doen. De moeder heeft een grotere invloed op het museumbezoek van kinderen dan de vader.

Fotografie Bram Vreugdenhil

Kiezen voor een museum
De keuze van een museum hangt af van de verwachting of het bezoek interessant is, en of kinderen iets in het museum kunnen doen. Kinderen kunnen niet jong genoeg kennismaken met het culturele erfgoed en de collecties. Natuurlijk gebeurt dit al op grote schaal: van leuke educatieve activiteiten tot technische snufjes en prachtige kinderkunstboeken. 

De meeste (groot)ouders zien eerst de website en andere communicatie uitingen van het museum, voordat ze de letterlijke drempel van het museum overstappen. Dit is een tricky moment, want hier kunnen ouders besluiten dat het ‘niets voor hun kind is’. Het is belangrijk dat potentiele bezoekers vooraf de juiste verwachting krijgen. Dit heeft vaak weinig te maken met het daadwerkelijke aanbod (collecties, tentoonstellingen) maar vooral heel praktisch: kan ik hiernaar toe met een baby. Is het iets voor mijn drukke kleuter? Is het moeilijke kunst? Kunnen we er een gezonde hap eten? Mag de buggy mee op zaal?

Dit soort praktische informatie ontbreekt op de websites van de musea. Kunstfanaatjes biedt deze informatie omdat we het belangrijk vinden dat deze doelgroep handvatten krijgt om de gepresenteerde kunst op een goede manier te kunnen beleven. En om vooral ook de beslissing te durven nemen om een kunstmuseum te bezoeken.  

Fotografie Nienke Homans

Hoe kinderen kunst leren waarderen
Waardering voor kunst komt meestal niet vanzelf maar moet bijgebracht worden. Zo leert een deel van de kinderen een muziekinstrument bespelen of gaat weleens naar een museum. Van kunstwerken genieten of zelf kunstzinnige activiteiten beoefenen vraagt om een proces van leren en oefenen. Wat kun je doen om kinderen te verleiden vaker naar een museum te gaan? Lees hier de publicatie ‘Museumbezoek: investeren in het publiek van de toekomst’ (2011) van de Museumvereniging.

Maatschappelijke relevantie
In Groot-Brittannië wordt family learning in musea vooral gezien als een bijdrage in de sociale cohesie. Ook in Nederland wordt er in 2009 in het rapport van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling en de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg het belang gemeld van het creëren van bewuste plekken en momenten waar ouders en kinderen ervaringen met elkaar kunnen delen. Musea zijn hier de aangewezen plek voor.


Invloed van kunst op kinderen
Hoe eerder kinderen in aanraking komen met kunst, des te groter is de groep potentiĂ«le kunstliefhebbers in de toekomst. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Betekenis van cultuur in het dagelijks leven’ van Cultuur Ondernemen. In een reactie op dit onderzoek schrijft Piet Hagenaars (Cultuurnetwerk Nederland) op zijn weblog, dat wie op school of thuis aan kunst en cultuur doet, meer zelfvertrouwen krijgt en zijn sociale vaardigheden vergroot. Het stelt kinderen in staat zich te ontwikkelen tot mondige en weerbare mensen. Daarnaast leert het ze hun eigen cultuur, en daarmee ook hun identiteit te ontwikkelen, te waarderen Ă©n te relativeren.

Volgens een van de meest invloedrijke denkers over kunst en onderwijs Elliot Eisner, ontwikkelt kunst de denkvermogens van kinderen. Hij zei: The arts are fundamental resources through which the world is viewed, meaning is created and the mind developed. Naast het plezier, de mogelijkheid om samen met je kleintje iets te beleven – wat weer zorgt voor hechting, verbinding en nieuwe familierituelen – kan beeldende kunst ook zorgen voor een betere taalontwikkeling en stimuleert het de hersenen. Verder leert onderzoek ons dat kinderen die op jonge leeftijd musea bezoeken later vaker terugkeren. Jong geleerd, oud gedaan.

Bron: Themawebsite Bibliotheek


Brigitte (37) is de oprichter van Stichting Kunstfanaatjes. Met haar freelance werk richt ze zich op publieksbereik (educatie & communicatie) in de culturele sector. Ook is ze een enthousiast museumdocent. Ze woont samen en en heeft een zoontje, Max van bijna 4 jaar oud.

COMMENTS ARE OFF THIS POST