READING

Van stads rumoer tot Scheveningse rust in het Geme...

Van stads rumoer tot Scheveningse rust in het Gemeentemuseum Den Haag

39 weken zwanger van een tweede kindje, wil ik nog wat quality time met de oudste.Ā Tussen al het Mondriaangeweld in het jaar van De Stijl,Ā brengt het Gemeentemuseum Den Haag momenteel ook een grootse reĆ¼nie van de Tachtigers waarin het stadse leven van eind negentiende eeuw centraal staat. Als stadsmeisje is mijn interesse natuurlijk al gewekt, maar afwachten is nog hoe tweejarige Anna deze expositie zal ervaren.

Vanaf 1870 groeit de bevolking in de steden voor het eerst sneller dan op het platteland. Amsterdam, Den Haag en Rotterdam verdubbelen in omvang. De moderne stad kent meerdere gezichten: aan de ene kant zijn er de luxe en vertier, daartegenover leeft een groot deel van de bevolking in armoede. Deze grote verandering in de samenleving valt samen met verschuivingen in de kunstwereld. Steeds meer jonge schilders als George Hendrik Breitner, Isaac Israƫls en Willem Witsen kiezen het stadsleven als onderwerp voor hun tekeningen en schilderijen in plaats van de landschappen van de Haagse School.

Pure kale werkelijkheid
Waar mijn kleine kunstfanaatje bij de meeste tentoonstellingen vooral nog gefocust is op de kleuren, is dat bij deze expositie minder het geval. Logisch ook. Een beruchte uitspraak van Breitner is dat Vincent van Gogh ā€˜kunst voor Eskimo’sā€™ maakte. Waar de postimpressionist Van Gogh met behulp van sterke contrasten en kleurstellingen zijn perceptie van de wereld weergaf, probeerde Breitner een pure, kale werkelijkheid te tonen. Tijdens ons bezoek heeft dit als gevolg dat Anna zich niet af laat leiden door kleuren, maar juist herkenbare stadse elementen benoemt: paarden achter huifkarren, spelende kinderen, marktkramen met eten en trams.

Verdrietige en boze mannen
Omdat zowel de positieve kanten als de negatieve kanten van het leven in de stad op het doek zijn gezet, biedt de tentoonstelling veel uiteenlopende werken. Het eerste kunstwerk dat de aandacht van dochterlief trekt, is een immens doek van Isaac IsraĆ«ls genaamd ā€˜De militaire begrafenisā€™. Ze telt de soldaten en als haar wordt gevraagd of de mannen blij zijn, ontkent ze stellig. Ze wijst naar een man die ā€˜verdrietigā€™ is en er zit ook een ā€˜boze manā€™ tussen.

Een heel contrast met het vrolijke ā€˜Man met papegaaiā€™ dat geschilderd is in een Haagse dierentuin nabij het Malieveld. De verschillende vogels en de kinderen om de man heen, trekken de aandacht van Anna.

Proost!Ā 
Het merendeel van de werken bezit veel detail, wat maakt dat er veel te ontdekken valt. Terwijl Anna en ik samen staan te kijken naar Breitners ā€˜Heiwerk aan de Diemenstraatā€™, pakt ze haar drinkfles, wijst ermee naar het schilderij en roept: ā€˜Proost!ā€™ naar de man die een teug neemt tussen zijn werk door. Omdat ze merkt dat ik ervan moet lachen, roept ze haar vader erbij en wijst ook hem even op de drinkende man. Daarnaast wordt ze zichtbaar vrolijk van ā€˜Sneeuwballen gooien op de Paleisstraatbrugā€™ van Breitner. Er gebeurt veel. Zo zien we spelende kinderen, rondvliegende sneeuwballen en vrouwen die wegduiken.

De stedelijke natuur heeft eveneens een plek gekregen in de tentoonstelling, met als uitschieter ā€˜De tuinā€™ van Jacobus van Looy, dat geleend is van het Teylers Museum. Het is een enorm doek waarin de schilder inzoomt op een tuin vol Oost-Indische kers en Anna de ā€˜bloemenā€™ erg mooi vindt. Een welkome afwisseling tussen alle stadse beelden.

Niet zozeer kidsproof, maar zeker interessant is de literaire toevoeging aan de tentoonstelling. Door een samenwerking met het Literatuurmuseum zijn er bijzondere eerste uitgaven te zien van dichters als Willem Kloos, Albert Verwey en Herman Gorter die ook tot de Tachtigers behoorden. Als docent Nederlands lees ik met groot genoegen de gedichten en fragmenten uit verschillende werken, die passend zijn bij de kunst die er hangt. Het maakt mijn museumbezoek compleet.Ā Ā 

MinibreakĀ in het Carlton Beach Hotel
Een fijne bijkomstigheid aan het Gemeentemuseum is dat het in het Statenkwartier ligt, precies tussen het Haagse centrum en de Scheveningse haven in. Een bezoekje is dus altijd te combineren met ofwel het huidige stadse leven of de rust van de kust. Als hoogzwangere ging mijn voorkeur uit naar de sereniteit van het Haagse strand en zo belandden we in het nabij gelegen Carlton Beach Hotel. Hoe lekker is het om zoā€™n kunstzinnig dagje, met stadsthema, af te sluiten met een strandwandeling en een drankje op het hotelterras met uitzicht op zee.

We sliepen in een familiekamer en konden genieten van een overheerlijk ontbijt, waar madame zelf wafels kon maken en sapjes mocht tappen. Omdat het uitchecken daar pas om 13.00 uur hoeft, konden we daarna nog uitgebreid gebruik maken van het mooie zwembad en uitgerust terug naar het stadse rumoer anno nu. Deze minibreak was puur genieten en zeker voor herhaling vatbaar!

De tentoonstelling ‘Rumoer in de Stad’ is nog t/m 5 november 2017 te zien in het Gemeentemuseum Den Haag

Red. Inmiddels is Carmel bevallen van haar tweede dochter, met de prachtige & kunstzinnige naam DalĆ­. Gefeliciteerd!!!Ā 


Een peuterpuber en een tweede dochter op komst weerhouden Carmel niet van menig museumbezoek. Zij en haar man nemen hun dochter al vanaf kleins af aan overal mee naartoe. Carmel werkt als freelance (sport)journaliste en lerares Nederlands en woont met haar gezin in Den Haag.

COMMENTS ARE OFF THIS POST